5. Sınıflar 2. Dönem 2. Hafta En İyi Çözümü Buldum

Merhabalar,

5. Sınıflar Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersinin 2. Dönem 2. haftasında aşağıdaki kazanımları hedef alacağız:

5.5.1.1. Günlük hayatta karşılaştığı problemlere çözüm önerileri getirir.

5.5.1.2. Verilen bir problemi uygun adımları kullanarak çözer.

5.5.1.3. Problem çözmede temel kavramları tanımlayarak problem türlerini açıklar.

5.5.1.4. Problem çözme sürecinde takip edilmesi gereken adımları fark eder.

5.5.1.5. Verilen bir problemi analiz eder.

Hayatımızda birçok problem ile karşılaşabiliriz; birçoğunun tek bir çözümü olacağından kolay çözülebilirken bazıları ise daha karmaşık olabilir ve problem çözme stratejilerini kullanmak gerekebilir.

Örneğin matematik derslerinde problemler bir metin içerisinde yer alıyor ve buradan çözüme ulaşmanız gerekiyor. Böyle problem türlerinde hangi çözüm stratejilerini kullandığınızı bir hatırlayalım:

• Öncelikle soruyu dikkatli bir şekilde okumalısınız.
• Problemde önemli olan yerlerin altını çizerek önemli bilgiyi ayırt etmelisiniz.
• Eğer ihtiyacınız olursa resim çizebilirsiniz; çözüm konusunda size fikir verebilir.
• Tekrarlayan öğeler, örüntüler olabilir; bunları bulmalısınız.
• Daha basit bir problemi çözmeye çalışabilirsiniz. Bu süreç size çözümde yardımcı olabilir.
• Sondan başa doğru gidebilirsiniz; sorunun sonundan başlayarak geriye dönük çalışmak problem çözümünde yardımcı olabilir.
• Bulduğunuz bir çözüm için deneme yapmanız size yardımcı olabilir.
• Son olarak çözümü test etmeniz ve çözümün işe yarayıp yaramadığını görmeniz gerekebilir. Çözüme ulaşılmadığı durumda farklı stratejiler ile çözüm aramak gerekebilir.

Ancak, unutmayın ki birden fazla stratejiyi aynı anda kullanmak gerekebilir; çünkü problemlerin birden fazla çözüm yolu bulunur.

İyi ifade edilmiş problemler için çözüm stratejilerini uygulamak daha kolay iken, problem durumlarının karmaşık olduğu, iyi tanımlanmadığı, belirsizlikler barındırdığında ise çözüm stratejilerimiz değişebilir.

En iyi roman nasıl yazılır?

Bu tür problem durumlarında; problem için çözüm üretmek daha da karmaşık bir süreçtir.
Problem durumu iyi ifade edilmediğinde, çözüm üretebilmek için farklı stratejileri uygulamak gerekir:

• Problemi daha farklı ifadeye çalışmak gerekebilir.
• Problem için bir amaç belirlenebilir.
• Probleme bir sınır koymak gerekebilir. Çünkü çözüm farklı durumlarda değişiklik gösterebilir.
• Tek başınıza çözemeyebilirsiniz, iş birliği içerisinde çalışacağınız arkadaşlara ihtiyaç duyabilirsiniz.
• Keşifsel yaklaşım ile çözüm üretmeniz gerekebilir.

Problem için çözüm üretebilmek için problemi daha anlaşılır yapmak gerekir. Çünkü problemi anladığımızda ve çözüm stratejilerini planlı bir şekilde uyguladığımızda problemleri daha kolay çözebiliriz.

Peki, planlı bir şekilde problem çözme adımlarını uyguladığımızı düşünelim. Sizce tüm problemler çözülebilir mi?

Dünya üzerinde çözümü olmayan problemler olabilir mi?

Her ne kadar çeşitli problem çözme yöntemlerini kullanıyor olsak da bazı sorunların cevabını ne yazık ki henüz veremiyoruz. Bazı sorunlarımıza çözüm üretemiyoruz.

• Neden uyumaya ihtiyaç duyuyoruz?
• Yabancı bir dili nasıl öğreniyoruz? Kelimelere nasıl anlam yüklüyoruz?

Bu ve bunun gibi bazı soruların yanıtları hâla bilimsel olarak ispatlanmış değil.

Matematik alanında çözülemeyen 6 önemli problem “Milenyum Problemleri” adını almış. Bu problemleri çözen matematikçilere Clay Matematik Enstitüsü tarafından, 1 Milyon dolar ödül vaat edilmiş. Yakın zamana kadar sayıları 7 olan problemlerden 7. problem, kısa bir süre önce Grigori Perelman tarafından çözülmüş ve böylece geriye çözülemeyen 6 problem kalmış.

Şimdi, problem çözme sürecini beraber gerçekleştireceğiz. Günlük yaşamdan basit bir problemin çözümünü arayacağız, daha sonra da zor bir problemi çözmeye çalışacağız.

• Arkadaşımdan aldığım borcu zamanında geri ödeyemedim.
• Kütüphaneden aldığım kitabı kaybettim.
• Yakın bir arkadaşım öğretmene yalan söyledi ve ne yapacağımı bilmiyorum.
• Hazırladığım projeyi evde unuttum.
• Teneffüslerde bana kötü davranan çocuk var.
• Sınav olurken arkamdaki arkadaşım 2. soruya ne yanıt verdiğimi sordu.
• Öğretmen derste bir sonraki aktiviteyi anlatırken yanındaki arkadaşım konuşmaya başladı ve ne yapacağını duyamadım.
• Annem beni okuldan almaya gelecekti, uzun süre bekledim ama gelmedi.

Problem çözme yöntemlerinden birisi de balık kılçığı yöntemidir. Bu yöntemde problem, balığın baş kısmına yazılır. Daha sonra problemi ortaya çıkaran nedenler 45 derecelik açıyla gövdeye birleştirilmiş çizgiler üzerine
yazılır. Eğer bu nedenleri ortaya çıkaran başka nedenler varsa bunlar da, çizilen çizgiler üzerine birleştirilen daha kısa çizgiler üzerine yazılır. Ortaya şöyle bir şekil çıkması beklenir:

Gerçekten de balığa benziyor öyle değil mi? Bu yöntemle problemi ortaya çıkaran nedenler ayrı ayrı ve net bir şekilde incelenir. Böylece problemin nedenlerini ayrı ayrı görebilir ve ayrı ayrı çözümler geliştirebiliriz. Bütünsel bakış açısı bize problemi analiz imkânı sağlamaz. Ancak balık kılçığı yöntemi, problemi detaylı bir şekilde analiz etmemizi sağlar. Şimdi bir örnek senaryo üzerinde çalışalım.

Teknolojinin hayatın pek çok alanına girmesi ve fabrikaların artması ile çevremizdeki doğa da bu gelişmelerden etkileniyor. Bir sahil şehrinde çevre temizliği ile ilgili bir birimde çalıştığınızı varsayalım.

Sizce ne gibi problemler önünüze gelirdi?

Çevremiz, havamız, doğamız kirlendiğinde doğal olarak sular da kirleniyor. Fabrika atıklarının sulara karışması deniz ve göllerde yaşayan canlıları tehdit edebileceği gibi doğrudan ve dolaylı olarak insan sağlığını da tehdit
etmektedir. Ayrıca sadece fabrika atıkları değil bilinçsizce atılan çöpler de suları kirletiyor.

Şimdi bu problemin çözümünde kullanacağınız birkaç önemli bilgiyi sizinle paylaşmak istiyorum;

• Problemi çözerken yeni problemlere neden olmama konusunda dikkatli olmalısınız.
• Problemi çözerken bir plan yapmak doğru çözümü bulmanız için gereklidir.
• Problemin çözümü için stratejiler geliştirmeli ancak bu stratejilerin uygulanabilir olmasına da dikkat etmelisiniz.

Sorunun Kaynakları;

• Fabrikalar
• Evler
• Sahilden atılan çöpler.
• Piknik alanlarından doğrudan sulara bırakılan çöpler.

Çözüm Önerileri;

• Fabrikaların atık suları daha kanalizasyona karışmadan arıtma işlemi yapılır. Böylece, arıtma sonucu elde edilen, kimyasallardan arınmış sular kanalizasyona karışır.
• Kanalizasyonların göl veya denize dökülmeden önce muhakkak arıtma işleminin yapılması için kanalizasyon borularının içine akıllı arıtma sistemleri kurulur.
• Su kirliliğine neden olan etmenlerden biri de lavabolara dökülen yağlardır. Az miktardaki bir yağ bile sularda çok fazla kirlenmeye yol açar bu nedenle atık yağlar için ayrıca toplama sistemi kurularak bunun önüne geçilebilir.
• Vatandaşları bilinçlendirme çalışmaları yapılabilir. Şehir merkezine, çöpler nedeniyle hayatını kaybeden canlıların fotoğraflarından oluşan bir sergi kurulabilir. Toplu taşıma araçlarına yapıştırılabilir. Okullarda bu tema ile ilgili çalışmalar yapılabilir ve yarışmalar düzenlenebilir.
• Sularımızı temizleyelim etkinlikleri yapılabilir. Piknik alanlarına ve sahile dikkat çekici çöp kovaları veya konteynerler yerleştirilerek çöplerin etrafa yayılarak sulara ulaşması engellenebilir.

Gökçe neredeyse her sabah okula geç kalmaktadır. Bu durum Gökçe’yi iyice rahatsız etmeye başlamıştır. Çünkü okulda onun kadar sık geç kalan başka birisi yoktur ve bu durumu iyice dikkat çekmeye, öğretmenleri ve arkadaşları tarafından dile getirilmeye başlanmıştır. Gökçe buna bir çözüm bulmak istemektedir. Gelin şimdi hep beraber Gökçe’nin problemini aşağıdaki Balık Kılçığı Diyagramı üzerinden analiz edelim.

Şimdi örnek bir senaryo ve çözümü için aşağıdaki boş şablonu kullanarak Balık Kılçığı çözümlemesini tekrar edebiliriz.

Bir sonraki dersimiz “Yönergeleri Takip Et” başlığı ile ilgili olacaktır.

Görüşmek üzere…